ಖಂಡಿತ, ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ (RBI) ಪ್ರಕಟಿಸಿರುವ “Inoperative Accounts/ Unclaimed Deposits in Banks – Revised Instructions (Amendment) 2025” ಕುರಿತು ಒಂದು ವಿವರವಾದ ಲೇಖನ ಇಲ್ಲಿದೆ.
ಲೇಖನದ ಶೀರ್ಷಿಕೆ: ನಿಷ್ಕ್ರಿಯ ಖಾತೆಗಳು ಮತ್ತು ಕ್ಲೇಮ್ ಮಾಡದ ಠೇವಣಿಗಳು – RBI ಪರಿಷ್ಕೃತ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿಗಳು (2025 ತಿದ್ದುಪಡಿ)
ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ (RBI) ಬ್ಯಾಂಕುಗಳಲ್ಲಿರುವ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯ ಖಾತೆಗಳು (Inoperative Accounts) ಮತ್ತು ಕ್ಲೇಮ್ ಮಾಡದ ಠೇವಣಿಗಳ (Unclaimed Deposits) ನಿರ್ವಹಣೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಪರಿಷ್ಕೃತ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿಗಳನ್ನು ಹೊರಡಿಸಿದೆ. ಈ ಹೊಸ ನಿಯಮಗಳು 2025 ರಿಂದ ಜಾರಿಗೆ ಬರಲಿವೆ. ಈ ತಿದ್ದುಪಡಿಯ ಮುಖ್ಯ ಉದ್ದೇಶವು ಗ್ರಾಹಕರ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಯನ್ನು ಕಾಪಾಡುವುದು, ಕ್ಲೇಮ್ ಮಾಡದ ಠೇವಣಿಗಳನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವುದು ಮತ್ತು ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಪಾರದರ್ಶಕತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವುದಾಗಿದೆ.
ಏನಿದು ನಿಷ್ಕ್ರಿಯ ಖಾತೆ (Inoperative Account)?
ಯಾವುದೇ ಉಳಿತಾಯ ಅಥವಾ ಚಾಲ್ತಿ ಖಾತೆಯಲ್ಲಿ ದೀರ್ಘಕಾಲದವರೆಗೆ ಯಾವುದೇ ವಹಿವಾಟು ನಡೆಯದಿದ್ದರೆ, ಅಂತಹ ಖಾತೆಯನ್ನು ನಿಷ್ಕ್ರಿಯ ಖಾತೆ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ, ಎರಡು ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ ಯಾವುದೇ ವಹಿವಾಟು ನಡೆಸದ ಖಾತೆಗಳನ್ನು ನಿಷ್ಕ್ರಿಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಕ್ಲೇಮ್ ಮಾಡದ ಠೇವಣಿಗಳು (Unclaimed Deposits) ಎಂದರೇನು?
ಯಾವುದೇ ಠೇವಣಿ ಖಾತೆಯಲ್ಲಿ (ಉಳಿತಾಯ, ಚಾಲ್ತಿ, ಸ್ಥಿರ ಠೇವಣಿ ಇತ್ಯಾದಿ) ಹಣವು ಬಹಳ ಸಮಯದವರೆಗೆ ಕ್ಲೇಮ್ ಮಾಡದೆ ಉಳಿದಿದ್ದರೆ, ಅದನ್ನು ಕ್ಲೇಮ್ ಮಾಡದ ಠೇವಣಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಖಾತೆದಾರರು ಅಥವಾ ಅವರ ಕಾನೂನುಬದ್ಧ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಗಳು ಈ ಹಣವನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಮುಂದೆ ಬರದೇ ಇದ್ದಾಗ ಈ ರೀತಿಯ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ.
RBI ಪರಿಷ್ಕೃತ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿಗಳ (2025 ತಿದ್ದುಪಡಿ) ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶಗಳು:
-
ಗ್ರಾಹಕರ ಜಾಗೃತಿ:
- ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ನಿಷ್ಕ್ರಿಯ ಖಾತೆಗಳು ಮತ್ತು ಕ್ಲೇಮ್ ಮಾಡದ ಠೇವಣಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ನಿಯಮಿತವಾಗಿ ಮಾಹಿತಿ ನೀಡಬೇಕು.
- SMS, ಇಮೇಲ್, ಪತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಸೂಕ್ತ ವಿಧಾನಗಳ ಮೂಲಕ ಖಾತೆದಾರರನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸಿ, ಅವರ ಖಾತೆಗಳ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ತಿಳಿಸಬೇಕು.
- ಕ್ಲೇಮ್ ಮಾಡದ ಠೇವಣಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ತಿಳಿಸಲು ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ತಮ್ಮ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಬೇಕು.
-
ಸರಳ ಕ್ಲೇಮ್ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ:
- ಕ್ಲೇಮ್ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಸರಳೀಕರಿಸಲು ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬೇಕು.
- ಖಾತೆದಾರರು ಅಥವಾ ಅವರ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಗಳು ಸುಲಭವಾಗಿ ಕ್ಲೇಮ್ ಮಾಡಲು ಅನುಕೂಲವಾಗುವಂತೆ ಸ್ಪಷ್ಟವಾದ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಬೇಕು.
- ಆನ್‌ಲೈನ್‌ನಲ್ಲಿ ಕ್ಲೇಮ್ ಮಾಡುವ ಸೌಲಭ್ಯವನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ.
-
ನಿಯಮಿತ ಪರಿಶೀಲನೆ:
- ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ನಿಯಮಿತವಾಗಿ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯ ಖಾತೆಗಳು ಮತ್ತು ಕ್ಲೇಮ್ ಮಾಡದ ಠೇವಣಿಗಳ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಬೇಕು.
- ಖಾತೆಗಳನ್ನು ಸಕ್ರಿಯಗೊಳಿಸಲು ಅಥವಾ ಠೇವಣಿಗಳನ್ನು ಕ್ಲೇಮ್ ಮಾಡಲು ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬೇಕು.
-
ಠೇವಣಿದಾರರ ಶಿಕ್ಷಣ:
- ಕ್ಲೇಮ್ ಮಾಡದ ಠೇವಣಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಅರಿವು ಮೂಡಿಸಲು ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಶಿಕ್ಷಣ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಬೇಕು.
- ಠೇವಣಿಗಳನ್ನು ಕ್ಲೇಮ್ ಮಾಡುವ ವಿಧಾನದ ಬಗ್ಗೆ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ತಿಳಿವಳಿಕೆ ನೀಡಬೇಕು.
-
ಡಿಪಾಸಿಟರ್ ಎಜುಕೇಶನ್ ಆಂಡ್ ಅವೇರ್ನೆಸ್ ಫಂಡ್ (DEAF):
- ಕ್ಲೇಮ್ ಮಾಡದ ಠೇವಣಿಗಳನ್ನು RBI ಸ್ಥಾಪಿಸಿರುವ ಡಿಪಾಸಿಟರ್ ಎಜುಕೇಶನ್ ಆಂಡ್ ಅವೇರ್ನೆಸ್ ಫಂಡ್‌ಗೆ (DEAF) ವರ್ಗಾಯಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
- ಈ ನಿಧಿಯನ್ನು ಠೇವಣಿದಾರರ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಕಾಪಾಡಲು ಮತ್ತು ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ಬಗ್ಗೆ ಜಾಗೃತಿ ಮೂಡಿಸಲು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಈ ತಿದ್ದುಪಡಿಯ ಪರಿಣಾಮಗಳು:
- ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ತಮ್ಮ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯ ಖಾತೆಗಳು ಮತ್ತು ಕ್ಲೇಮ್ ಮಾಡದ ಠೇವಣಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಾಹಿತಿ ಲಭ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ.
- ಕ್ಲೇಮ್ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ಸರಳವಾಗುವುದರಿಂದ, ಗ್ರಾಹಕರು ಸುಲಭವಾಗಿ ಹಣವನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ.
- ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಪಾರದರ್ಶಕತೆ ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ.
- ಕ್ಲೇಮ್ ಮಾಡದ ಠೇವಣಿಗಳ ಪ್ರಮಾಣ ಕಡಿಮೆಯಾಗುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇದೆ.
ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಸಲಹೆಗಳು:
- ನಿಮ್ಮ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಖಾತೆಗಳನ್ನು ನಿಯಮಿತವಾಗಿ ಪರಿಶೀಲಿಸಿ.
- ನಿಮ್ಮ ಖಾತೆಗಳಲ್ಲಿ ವಹಿವಾಟುಗಳನ್ನು ನಡೆಸಿ, ಅವುಗಳನ್ನು ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿಡಿ.
- ನಿಮ್ಮ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಖಾತೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ನಿಮ್ಮ ಕುಟುಂಬ ಸದಸ್ಯರಿಗೆ ತಿಳಿಸಿ.
- ಯಾವುದೇ ಕ್ಲೇಮ್ ಮಾಡದ ಠೇವಣಿಗಳು ಇದ್ದರೆ, ತಕ್ಷಣವೇ ನಿಮ್ಮ ಬ್ಯಾಂಕನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸಿ ಮತ್ತು ಕ್ಲೇಮ್ ಮಾಡಿ.
ಈ ಪರಿಷ್ಕೃತ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿಗಳು ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಇನ್ನಷ್ಟು ಗ್ರಾಹಕ ಸ್ನೇಹಿಯನ್ನಾಗಿ ಮಾಡುವಲ್ಲಿ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತವೆ.
ಇದು ನಿಮಗೆ ಸಹಾಯಕವಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಭಾವಿಸುತ್ತೇನೆ. ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಾಹಿತಿಗಾಗಿ ನೀವು RBI ಅಧಿಕೃತ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್‌ಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಬಹುದು.
Inoperative Accounts/ Unclaimed Deposits in Banks – Revised Instructions (Amendment) 2025
AI ಸುದ್ದಿ ನೀಡಿದೆ.
ಕೆಳಗಿನ ಪ್ರಶ್ನೆಯನ್ನು Google Gemini ನಿಂದ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ಉತ್ಪಾದಿಸಲು ಬಳಸಲಾಗಿದೆ:
2025-06-12 13:10 ಗಂಟೆಗೆ, ‘Inoperative Accounts/ Unclaimed Deposits in Banks – Revised Instructions (Amendment) 2025’ Bank of India ಪ್ರಕಾರ ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ. ದಯವಿಟ್ಟು ಸಂಬಂಧಿತ ಮಾಹಿತಿಯೊಂದಿಗೆ ಸುಲಭವಾಗಿ ಅರ್ಥವಾಗುವಂತೆ ವಿವರವಾದ ಲೇಖನ ಬರೆಯಿರಿ. ದಯವಿಟ್ಟು ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಉತ್ತರಿಸಿ.
544